Choroby oczu, takie jak jaskra i AMD (zwyrodnienie plamki żółtej), są jednymi z najczęstszych przyczyn utraty wzroku, zwłaszcza u osób starszych. Choć obie te choroby prowadzą do osłabienia widzenia, to ich przyczyny, objawy i sposób postępowania są zupełnie różne. W praktyce często pojawia się pytanie: jak odróżnić jaskrę od AMD? Zrozumienie kluczowych różnic między tymi chorobami może pomóc we wczesnym ich rozpoznaniu, co jest niezmiernie ważne dla zachowania dobrego widzenia. W artykule przyjrzymy się objawom obu schorzeń oraz omówimy badania diagnostyczne, które pozwalają je rozróżnić.
Czym jest jaskra, a czym zwyrodnienie plamki żółtej?
Jaskra to przewlekła choroba oczu, która charakteryzuje się uszkodzeniem nerwu wzrokowego, często związanym ze zbyt wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym. W wyniku tego procesu dochodzi do stopniowej utraty widzenia obwodowego, co może prowadzić do tzw. widzenia tunelowego. Nieleczona jaskra prowadzi do trwałej utraty wzroku, co sprawia, że jej wczesne wykrycie jest kluczowe. Choroba ta dotyczy głównie osób w starszym wieku, jednak może wystąpić także u młodszych osób, szczególnie w przypadkach rodzinnej predyspozycji.
Z kolei AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej, jest degeneracyjną chorobą siatkówki, która dotyka głównie centralnej części pola widzenia, zwanej plamką. W przeciwieństwie do jaskry, AMD nie wpływa na widzenie peryferyjne, ale powoduje utratę ostrości w centralnym obszarze wzroku, co znacząco wpływa na zdolność do czytania, rozpoznawania twarzy i innych codziennych czynności wymagających precyzyjnego widzenia. Istnieją dwie główne formy AMD: sucha i mokra, z czego forma mokra jest bardziej agresywna i prowadzi do szybszego pogorszenia wzroku.
Oba te schorzenia mają odmienne mechanizmy patologiczne i różny wpływ na widzenie, co pozwala je odróżnić już na podstawie głównych obszarów utraty wzroku – w jaskrze jest to widzenie obwodowe, a w AMD centralne.
Różnice w objawach między jaskrą a AMD
Objawy jaskry i AMD mogą początkowo być trudne do zauważenia, zwłaszcza w początkowych stadiach obu chorób. Jednak w miarę ich rozwoju symptomy stają się coraz bardziej specyficzne. W przypadku jaskry, pacjenci często nie zauważają problemów z widzeniem do momentu, gdy choroba osiągnie zaawansowany etap. Widzenie obwodowe staje się coraz bardziej ograniczone, co prowadzi do charakterystycznego widzenia tunelowego. W zaawansowanych przypadkach osoba z jaskrą może mieć trudności z orientacją w przestrzeni, co zwiększa ryzyko wypadków.
Natomiast w AMD objawy są zwykle bardziej widoczne, ponieważ dotyczą centralnego pola widzenia. Pierwszym objawem może być niewyraźne widzenie centralne, które z czasem przekształca się w szarą lub czarną plamę w centrum widzianego obrazu. Chorzy z AMD często zauważają także zakrzywienia linii prostych oraz zniekształcenia obrazu, co znacząco utrudnia czytanie i wykonywanie precyzyjnych czynności.
Poniżej znajdują się kluczowe różnice w objawach obu schorzeń:
- Jaskra:
- Powolna utrata widzenia obwodowego.
- W zaawansowanych stadiach widzenie tunelowe.
- Zazwyczaj bez wyraźnych objawów bólowych (poza jaskrą ostrą).
- AMD:
- Utrata ostrości widzenia centralnego.
- Zniekształcenie obrazu, zakrzywienia linii.
- Często widoczna szara lub czarna plama w centrum pola widzenia.
Zrozumienie tych różnic jest kluczowe, ponieważ wpływają one na codzienne życie pacjenta w zupełnie inny sposób.
Diagnostyka i badania w rozróżnianiu jaskry i AMD
Aby skutecznie zdiagnozować jaskrę i AMD, konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich badań diagnostycznych. Choć obie choroby dotykają oczu, ich diagnostyka wymaga różnych procedur i technologii. W przypadku jaskry kluczowe są badania mierzące ciśnienie wewnątrzgałkowe oraz ocena stanu nerwu wzrokowego. Badanie takie jak tonometria pozwala na określenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, co jest kluczowe w wykryciu jaskry, ponieważ wysokie ciśnienie często prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego. Kolejnym istotnym badaniem jest perymetria, która mierzy pole widzenia pacjenta i pozwala wykryć ubytki charakterystyczne dla jaskry.
W przypadku AMD głównym badaniem jest tomografia siatkówki, zwana OCT (Optical Coherence Tomography), która pozwala na dokładne zobrazowanie struktury plamki żółtej. Badanie to jest w stanie wykryć nawet najmniejsze zmiany degeneracyjne w centralnej części siatkówki, co umożliwia wczesne wykrycie zarówno suchej, jak i mokrej formy AMD. Angiografia fluoresceinowa, polegająca na podaniu kontrastu dożylnie, pozwala uwidocznić naczynia krwionośne siatkówki, co jest szczególnie przydatne przy diagnozowaniu mokrej formy AMD.
Warto podkreślić, że w diagnostyce obu schorzeń szczególną rolę odgrywa także regularna ocena stanu zdrowia oczu przez okulistę. Dzięki regularnym badaniom kontrolnym można w porę wykryć pierwsze oznaki zarówno jaskry, jak i AMD, co daje większe szanse na zahamowanie postępu choroby.
Dlaczego wczesne rozpoznanie jest kluczowe?
Wczesne rozpoznanie jaskry i AMD jest niezmiernie istotne, ponieważ obie te choroby mogą prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku. W przypadku jaskry szybkie rozpoczęcie leczenia, które najczęściej obejmuje krople obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe, może zapobiec dalszemu uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Gdy jednak uszkodzenie jest zaawansowane, leczenie może jedynie spowolnić postęp choroby, ale nie przywróci utraconego już widzenia. Dlatego wczesne wykrycie jaskry daje najlepsze szanse na zachowanie pełnej jakości widzenia.
Podobnie, AMD, zwłaszcza jego mokra forma, wymaga szybkiego działania. Terapia przeciwciałami anty-VEGF, stosowana w mokrej postaci zwyrodnienia plamki żółtej, może skutecznie zahamować postęp choroby, a w niektórych przypadkach nawet poprawić widzenie. Jednakże, jeśli zmiany degeneracyjne są już zaawansowane, skuteczność leczenia spada. Dlatego też regularne badania kontrolne, szczególnie u osób z grupy ryzyka, takie jak osoby starsze czy palacze, są niezwykle ważne.
Wiedza o różnicach między jaskrą a AMD, ich objawach i metodach diagnostyki może pomóc każdemu z nas lepiej dbać o zdrowie oczu, a w przypadku niepokojących objawów – podjąć odpowiednie kroki jak najszybciej.
Więcej na ten temat: AMD Poznań.
[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady lekarza.